“Thoát Trung”? – Hãy nhìn Myanmar!

Quỹ Văn hóa Phan Châu Trinh và Nhà xuất bản Tri thức vừa tổ chức buổi toạ đàm “Thoát Trung” ở Hà Nội, có mặt tham dự một số học giả, trí thức tên tuổi và các bạn trẻ. Trong buổi toạ đàm nhiều ý kiến tâm huyết phân tích sâu sắc tình hình và đề ra phương sách “thoát Trung” – hay “thoát vòng kiềm toả của Trung Quốc”… Có ý kiến tôi cho rằng rất xác đáng: “Muốn thoát Trung thì phải thoát cộng, mà thoát cộng thì cực kỳ khó khăn, phải từ từ…”. Vì sao?

Vì vật cản lớn nhất là những “ông vua tập thể” đương quyền, cùng những “vị thái thượng hoàng” uy quyền ở Hà Nội, hình thành một thế lực độc tôn nắm trong tay vận nước và sự mất còn của chế độ, vẫn tiếp tục khẳng định chủ nghĩa Mác – Lê nin là tư tưởng và kim chỉ nam hành động của Đảng cộng sản Việt Nam và vẫn tiếp tục khẳng định con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Như vậy, các vị vẫn phải dựa vào Trung Quốc để tồn tại! Ngày nào các vị còn sống, còn nắm quyền thì Việt Nam khó mà “thoát cộng” và như vậy khó mà “thoát Trung”!

Trong thế lực nắm quyền sanh sát nầy có thể chia hai loại: Một loại bị Trung Quốc mua chuộc, khống chế trở thành Lê Chiêu Thống, Hoàng Văn Hoan thời nay không thể thoát khỏi bàn tay lông lá của Trung Quốc – Loại thứ hai, vẫn biết Trung Quốc gian trá, nhưng vì quyền lợi cá nhân vị kỷ, phe nhóm bán rẻ lợi ích quốc gia dân tộc, ngậm bồ hòn làm ngọt ôm chân Trung Quốc tới cùng.

Ngoài ra, có thể có nhóm thiểu số - cá biệt thứ ba khôn khéo giấu mặt, không vướng vòng kiềm toả của Trung Quốc, có xu hướng thân Mỹ và phương Tây. Người ta hy vọng nhóm nầy có thể làm gì đó thúc đẩy quá trình “thoát Trung”, cải cách chính trị… nhưng với cán cân quyền lực hiện tại, hy vọng ở nhóm này xem ra rất xa vời!

Nói “thoát Trung” tôi không thể không nhìn Myanmar đã “thoát Trung” một cách ngoạn mục, làm cho tôi vô cùng ngưỡng mộ đất nước nầy sản sinh những người Anh Hùng như Tổng thống Thein Sein và nhất là bà Aung San Suu Kyi. Ai cũng biết, trước đây không lâu một thời gian dài Myanmar do các tướng lĩnh cai trị theo thể chế quân sự độc tài, nhưng họ có tinh thần dân tộc, yêu nước, không bị “Bóng đè” (tên truyện ngắn Đỗ Hoàng Diệu) ý thức hệ cộng sản như Việt Nam, khi đã nhìn thấy thể chế độc tài quân sự của họ đưa đất nước chìm sâu khủng hoảng kinh tế - xã hội kéo dài, nhân dân nghèo đói, bần cùng; thế giới cô lập và hiểm hoạ bành trướng, lệ thuộc người khổng lồ Trung Quốc gây nguy hại khôn lường cho dân tộc. Họ từ bỏ thể chế quân sự độc tài không chút luyến tiếc, kiên quyết cải cách chính trị trong nước, thực hành dân chủ, chấp nhận đảng đối lập, trả tự do những người bất đồng chính kiến… Đồng thời, họ tích cực cải thiện quan hệ với Mỹ và phương Tây; khôn khéo giảm dần các mối quan hệ với Trung Quốc, tạm dừng, hoặc huỷ bỏ các dự án đầu tư của Trung Quốc; trong đó có những dự án lớn hàng tỷ USD khiến Bắc Kinh vô cùng lo sợ!

Người Việt Nam mong muốn cháy bỏng “thoát Trung”, nhìn Myanmar mà thèm thuồng, ganh tỵ! Biết bao giờ Việt Nam có Thein Sein, Aung San Suu Kyi… ?!

Tôi lại lan man nhớ đến Campuchia. Ôi, cái anh chàng độc nhãn Hun Sen sao khôn ngoan thế, đánh Pôn pốt xong quay lưng với chủ nghĩa cộng sản tức thì, xây dựng đất nước theo thể chế quân chủ lập hiến, được lòng dân, thoát vòng kiềm toả của Việt Nam. Từ đống tro tàn đổ nát của Pôn pốt, xây dựng đất nước hồi sinh và đang phát triển nhanh chóng… Thế nhưng, khi củng cố thế đứng vững vàng, đảng Nhân Dân cầm quyền và anh ta dần dần bộc lộ “gót chân Achilles” đam mê quyền lực, gia đình trị, tham nhũng… uy tín trong dân giảm sút sau mỗi kỳ bầu cử đa đảng!

Nhân đây, tôi không thể không nhắc anh bạn Lào láng giềng với mối tình “hữu nghị đặc biệt Việt – Lào mãi mãi xanh tươi, đời đời bền vững”. Trên thế giới quan hệ ngoại giao giửa hai nước, có hai nước nào “hữu nghị đặc biệt đời đời bền vững” như Việt Nam – Lào? Nghe sao giống na ná “16 chữ vàng” và “4 tốt” của “ông anh” khổng lồ phương Bắc quàng vào cổ “đứa em” bé nhỏ phương Nam quá! Cụm từ nầy lâu nay tôi nghe rất chói tai! Cho dù trong quá khứ hai nước từng kề vai sát cánh chung chiến hào chống Pháp, Mỹ vì lợi ích nhân dân mỗi nước, có gì gọi là “hữu nghị đặc biệt” và cái gì bảo đãm cho sự “đời đời bền vững”? Hiện nay, với cặp mắt cú vọ và bàn tay lông lá của Trung Quốc, cũng như đối với các nước láng giềng Việt Nam, Campuchia, Myanmar… liệu Lào có thoát khỏi Trung Quốc và có chắc gì lúc nào đó không “quay lưng với Việt Nam"?

Mùa Hè 2014 – Biển Đông dậy sóng

Đặng Kiên Trung
viet-studies