Thanh trừng các lãnh đạo của một thành phố cảng: Lời cảnh báo của Tập Cận Bình

Trương Cao Lệ, Ủy viên Thường vụ Chính trị, nguyên Bí thư Thị ủy Thiên Tân, tại Đại Lễ đường Nhân dân Bắc Kinh ngày 8 tháng 3 năm 2015. (Wang Zhao/AFP/Getty Images)

Phân tích thông tin

Thành phố Thiên Tân nằm trên bờ biển phía Đông Bắc của Trung Quốc là một trong những cảng biển bận rộn nhất thế giới, và khu thương mại trung tâm có tới hàng trăm công ty đa quốc gia, bao gồm hàng loạt công ty nằm trong danh sách Fortune 500.

Nhưng giờ đây, thành phố này đã mất đi hai người lãnh đạo cao nhất.

Vào ngày 10 tháng 9, cảnh sát kỷ luật nội bộ của Đảng Cộng Sản Trung Quốc thông báo rằng ông Hoàng Hưng Quốc, Thị trưởng và Quyền Bí thư của thành phố Thiên Tân, đang bị điều tra vì “vi phạm kỷ luật nghiêm trọng”, một tội danh thường dùng cho hành vi tham nhũng. Ở Trung Quốc, Bí thư nắm quyền cao hơn thị trưởng, và là người lãnh đạo chính trị thực tế.

Doãn Hải Lâm, phó thị trưởng Thiên Tân, bị bắt giữ vì tội danh tương tự vào ngày 22 tháng 8. Thông tin về người thay thế hai ông Doãn và Hoàng vẫn chưa được công bố.

Mặc dù lý do để bất ngờ loại bỏ những quan chức hàng đầu của Thiên Tân là vi phạm pháp luật, nhưng lý do thực sự có thể lại là vấn đề chính trị. Hai ông Hoàng và Doãn có liên quan đến phe cánh của cựu lãnh đạo Đảng Giang Trạch Dân, vốn là phe đối lập mà đương kim lãnh đạo Đảng Tập Cận Bình đang ra sức thanh trừng, để củng cố quyền kiểm soát hệ thống chính trị của Trung Quốc. Thiên Tân dường như đã vận hành trong nhiều năm mà không bị kiểm soát, với nhiều vụ tham nhũng và bê bối nổi lên thường xuyên.

Năm nay, ông Tập dường như muốn dựng lên một vụ việc để chống lại ông Giang. Sự thanh trừng ông Hoàng và ông Doãn xảy ra ngay trước hội nghị cấp cao của Đảng diễn ra vào tháng 10, và có thể đây là một lời cảnh báo cho phe cánh của ông Giang.

Dây mơ rễ má

Doãn Hải Lâm, 56 tuổi, gần như chắc chắn là thân tín của Trương Cao Lệ. Ông Trương là một thành viên của Ủy ban Thường vụ Chính trị, cựu lãnh đạo của Thiên Tân, và là đồng minh của Giang Trạch Dân.

Cựu phó thị trưởng của Thiên Tân, Doãn Hải Lâm (truyền hình Bắc Kinh)

Ông Doãn từng là người đứng đầu của Phòng Quy hoạch thành phố Thiên Tân khi ông Trương là Bí thư của Thiên Tân. Ông Doãn đã giúp đỡ ông Zhang thiết lập Tân Khu Tân Hải, một khu kinh tế có uy tín cao. Các công ty đa quốc gia lớn như Airbus, Motorola, Rockefeller và Tishman Speyer đều có văn phòng ở Tân Khu Tân Hải.

Vào tháng 5 năm 2012, Doãn được bổ nhiệm làm phó thị trưởng của Thiên Tân. Trương Cao Lệ tuy được đề bạt vào Ủy ban Thường vụ Chính trị vào tháng 10 năm 2012 nhưng vẫn nắm quyền kiểm soát Thiên Tân, do đó chắc chắn đã tác động vào quá trình thăng chức của Doãn.

Trong khi đó, Hoàng Hưng Quốc, 61 tuổi, là thị trưởng của Thiên Tân từ năm 2007 khi ông Trương đang là Bí thư. Cả hai rõ ràng đã thiết lập mối quan hệ làm việc chặt chẽ.

Cựu thị trưởng và quyền bí thư Thiên Tân, Hoàng Hưng Quốc (Tân Hoa Xã)

Một số chuyên gia phân tích cho rằng ông Hoàng có liên quan dến ông Tập Cận Bình vì cả hai từng là đồng nghiệp tại tỉnh Chiết Giang, ông Hoàng cũng từng ra vẻ ca ngợi ông Tập khi gọi ông là nhà lãnh đạo “hạt nhân” vào cuối tháng 6 năm nay.

Nhưng mối liên hệ giữa ông Hoàng và ông Giang Trạch Dân có vẻ sâu sắc hơn.

Khi ông Hoàng còn là Bí thư của thành phố Ninh Ba phía đông Trung Quốc, ông ta đặt tấm chân dung cỡ lớn của ông Giang tại cổng của đường cao tốc ra khỏi thành phố để thể hiện sự trung thành, theo tờ Duowei News, một tờ báo tiếng Trung tại hải ngoại được biết là mua bán tin tức liên quan đến các phe cánh trong Đảng. Duowei cũng viết rằng ông Hoàng Hưng Quốc là một thành viên của “băng đảng Thượng Hải” khét tiếng.

Xây dựng nền tảng

Việc bất ngờ loại bỏ hai ông Hoàng Hưng Quốc và Doãn Hải Lâm ngay tại thời điểm này mang lại cho ông Tập Cận Bình một lợi thế chiến lược so với các đối thủ chính trị tại một hội nghị chính trị sắp tới.

Vào tháng 7, ông Tập tuyên bố chương trình nghị sự cho Cuộc họp Toàn thể lần thứ 6 của Ủy Ban Trung ương Đảng sẽ giải quyết “vấn đề quan trọng là hoàn toàn kiểm soát Đảng”. “Các cơ quan chủ chốt, các cán bộ đứng đầu tất cả các cấp, và đặc biệt là các cán bộ cao cấp của Uỷ ban trung ương Đảng, Bộ Chính trị, và Uỷ ban Thường vụ Chính trị” phải “củng cố và bình thường hoá đời sống chính trị của họ trong Đảng”.

Tuyên bố đến sớm bất thường vì thông thường chương trình nghị sự chỉ được quyết định vào 1 hoặc 2 tuần trước khi Cuộc họp Toàn thể diễn ra vào tháng 10.

Tân Tử Lăng, một cựu quan chức quốc phòng có liên hệ với những tiếng nói trung lập trong tầng lớp lãnh đạo Đảng, nghĩ rằng ông Tập sẽ chính thức thông báo tại Cuộc họp Toàn thể về một cuộc điều tra đối với cựu lãnh đạo Đảng Giang Trạch Dân và Tăng Khánh Hồng, cựu phó chủ tịch nước và phe cánh chính trị của ông Giang.

Ông Tân phát biểu trên kênh radio bất đồng chính kiến Sound of Hope vào tháng 8 rằng “thắng lợi lớn nhất” của ông Tập Cận Bình tại hội nghị ở Bắc Đới Hà (một hội nghị không chính thức nhưng quy tụ giới lãnh đạo có tiếng nói nhất được tổ chức truyền thống vào cuối tháng 7 và đầu tháng 8) là đạt được “sự thống nhất chung về việc giải quyết vấn đề Giang Trạch Dân- Tăng Khánh Hồng” từ các nhà lãnh đạo cấp cao.

Mặc dù chưa hề xảy ra một động thái nào chống lại những cán bộ nổi trội và kỳ cựu của phe ông Giang và ông Tăng, điều này có thể được thực hiện về mặt lý thuyết khi một bộ điều lệ mới của Đảng buộc các cán bộ cấp cao nhất phải chịu trách nhiệm cho những hành vi vi phạm của cấp dưới. Một số nhà phân tích tin rằng bộ điều lệ này nhắm trực tiếp vào ông Giang.

Tuy nhiên với sự phức tạp của chính trường Trung Quốc, ông Tập có thể đang trong quá trình đảm bảo rằng những đối thủ của ông trong Ủy ban Thường vụ Chính trị sẽ không can thiệp vào việc hạ bệ người bảo trợ chính trị của họ [là Giang Trạch Dân].

Vụ thanh trừng phó thị trưởng và thị trưởng của Thiên Tân thời gian gần dây có thể có mục đích kiểm tra ông Trương Cao Lệ và đảm bảo rằng ông ta sẽ bỏ phiếu hạ bệ ông Giang vào phiên Đại hội Toàn thể tháng 10 này.

Trương Đức Giang (không có họ hàng với Trương Cao Lệ), quan chức cấp cao Trung Quốc giám sát Hồng Kông và là một đồng minh của ông Giang, cũng đang bị cảnh cáo – các cán bộ chống tham nhũng đang điều tra Văn phòng Liên lạc ở Hồng Kông, và Văn phòng Sự vụ ở Hồng Kông và Macau.

Trong khi đó, các điều tra viên chống tham nhũng có thể đã bắt đầu điều tra Lưu Kỳ Bảo, Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, thông tin này được đưa ra bởi tờ tạp chí chính trị Tranh Minh của Hồng Kông, đôi khi là một nguồn đáng tin cậy. Ông Lưu Kỳ Bảo là người được đỡ đầu bởi đồng minh của ông Giang – Lưu Vân Sơn, một thành viên của Ủy ban Thường vụ Chính trị, có trách nhiệm kiểm soát bộ máy tuyên truyền của Trung Quốc.

Một động thái chính thức chống lại Lưu Kỳ Bảo trước tháng 10 dường như nhắm vào việc kiểm soát ông Lưu Vân Sơn.

Ông Giang đang trong tầm ngắm

Ông Tập Cận Bình đã bắt đầu nhắm thẳng vào ông Giang Trạch Dân và phe cánh của ông ta.

Từ tháng 3 đến tháng 5, cảnh sát chống tham nhũng đã càn quét Thượng Hải, căn cứ địa của ông Giang, nhắm vào hơn 20 cơ quan chính phủ. Trước đó, một cuộc điều tra đã được tiến hành tại các công ty quốc doanh có liên hệ đến Giang Miên Hằng và Giang Miên Khang là con của ông Giang Trạch Dân.

Gia đình của ông Giang dường như đã bị hạn chế tự do.

Vào tháng 3, luật sư nhân quyền ở Thượng Hải, Trịnh Ân Sủng, cho rằng ông Giang Trạch Dân và các con đã bị hạn chế di chuyển, theo “một nguồn cực kỳ đáng tin cậy”. Ông Trịnh từng có rắc rối trong một thời gian dài và thậm chí bị giam lỏng tại nhà vì dám đối đầu với một số thành viên của “Băng đảng Thượng Hải”.

Có một số yếu tố cho thấy cựu lãnh đạo Giang đang gặp rắc rối thực sự.

Ông Giang Trạch Dân đã không xuất hiện trước công chúng kể từ mùa đông năm 2015. Ông cũng không thể gửi vòng hoa đến lễ tưởng niệm một đồng chí đã qua đời vào cuối tháng 7. Trước sinh nhật 90 tuổi của ông Giang vào tháng 8, cảnh sát đã cảnh báo những người ủng hộ không được tổ chức kỷ niệm.

Những dấu hiệu, trong thế giới bị mã hóa của chế độ Trung Quốc, báo trước điềm gở cho ông Giang Trạch Dân.

Tác giả: Larry Ong & Xie Dongyan, Epoch Times | Dịch giả: DK Lam

(Việt Đại Kỷ Nguyên)