Nguyễn An Dân - Kể lại chuyện đi tù vì chống Đảng (phần 1)

Chiều chủ nhật, gã ngủ trưa dậy, làm một phần thịt bò với trứng gà ốp la rồi nhớ lại một chiều chủ nhật khác 11 năm trước

Chiều nay gã có hẹn đi nhậu với 2 người bạn, 1 nam 1 nữ, là bạn gã quen khi sinh hoạt các phòng chát chính trị trên paltalk khi đó. Họ là người mà trước đó gã nghĩ là đồng quan điểm, muốn 'lật đổ đảng CSVN". Bữa nhậu cũng vui, gã và hai người thay nhau..chửi đảng.

Gã chạy xe ra khỏi quán nhậu gần đường Cách Mạng Tháng 8 tầm 19h tối thì dừng lại châm điếu thuốc,đột nhiên có hai người đàn ông to cao áp xe vào sát xe gã đang đậu, một người vỗ vai gã "theo chúng tôi về văn phòng công an", gã nhướng mắt tính hỏi lại thì anh ta đưa ra thẻ ngành công an cho gã xem, hỏi tên gã rồi mời gã lên xe. Gã ngồi giữa, sau người lái, anh ta ngồi sau lưng.

Hai chiến xe máy chở bốn người đậu gần đó có 1 người tách ra, bảo gã đưa chìa khóa để anh ta chạy xe gã theo.

4 chiếc xe máy và 7 người cùng chạy về văn phòng Bộ Công An ở đường Nguyễn Văn Cừ, sau đó gã được đưa vào một căn phòng có tấm bảng ghi "Phòng hỏi cung số 3", có mấy người đàn ông đã đợi sẵn.

Họ kêu gã móc hết đồ vật cá nhân trong các túi ra, rồi họ mang ví tiền, điện thoại của gã qua phòng khác, chừa lại cho gã bao thuốc lá và cái hộp quẹt. Sau đó bắt đầu các thủ tục hỏi lý lịch cá nhân, nơi ở, nơi làm việc..đầy đủ các chi tiết cá nhân gã.

Đầu óc gã hoang mang và rối loạn từ khi bị áp giải về phòng cung, gã trả lời như cái máy,đốt điếu thuốc còn đốt ngược vào đầu lọc.

Sau đó gã xin đi toilet, có một người đi kèm gã và đứng ngoài đợi, gã nhìn vào kiếng soi mặt, thấy mặt mình xanh mét, thất thần. Mà gã cũng thất thần thật. Chưa bao giờ gã nghĩ gã sẽ bị bắt vì những phát biểu công kích chính quyền của mình, gã nghĩ gã đã kín đáo, cẩn thận lắm, đại diện của đảng chính trị mà gã tham gia cũng chưa bao giờ nói với gã về việc sẽ bị bắt.

Một thằng thanh niên hai mấy tuổi, học rồi ra trường, đi làm, thấy bức xúc xã hội thì nói, rồi quen,kết bạn với mấy người ở các chatroom chính trị.Họ khen ngợi tung hô, mời gã vào đảng chính trị ở hải ngoại.

Gã thấy hay, có lý thì làm đơn tham gia theo hướng dẫn của họ, chứ không ai nói với gã trò chơi sẽ nguy hiểm như thế nào, khi bị bắt thì ra sao, chính trị quốc gia là cái gì, lật đổ cộng sản rồi là gì nữa...

Gã đi toilet xong thì có một người đàn ông mặc đồ sĩ quan an ninh, cấp bậc trung tá, tạm gọi là B, vỗ vai gã, bây giờ về nhà em

Gã và chừng 8 sĩ quan an ninh đi một xe 16 chỗ, về địa phương gã tạm trú cùng người yêu, đón ông công an khu vực đi kèm, cùng vào nhà gã ở, trong sự xì xào của bà con hàng xóm kéo đến xem.

Thủ tục xét nhà, thu giữ máy tính, một số giấy tờ sổ sách cần kiểm tra sau diễn ra, sau đó người ta dán niêm phong máy tính, tài liệu..kêu gã ký vào niêm phong, rồi đọc lệnh bắt giữ gã với tội danh "có dấu hiệu hoạt động lật đổ chính quyền nhân dân"

Một sĩ quan trẻ bảo người yêu gã soạn cho gã ít quần áo, anh ta nhỏ nhẹ "Em soạn cho anh ấy ít quần áo, chăn màn"

Gã xách túi đồ cô ấy soạn,không bị còng tay, đi theo toán sĩ quan an ninh ra xe, gã nhìn thấy trong mắt những người hàng xóm sự lo sợ, kỳ thị và đề phòng. Gã quay qua hỏi người an ninh kế bên "Không còng tay sao"

Anh ta im lặng, chút sau quay qua nói " Anh không chống đối lệnh bắt giữ, chúng ta cũng không phải kẻ thù, còng tay làm gì"

Người yêu gã đi theo ra xe, cô hỏi một người sĩ quan an ninh bao giờ anh ấy về được.

Người sĩ quan an ninh nói "chị ở nhà lo đi làm, có ai đến tìm, nói gì thấy lạ thì điện thoại báo cho chúng tôi theo số điện thoại tôi ghi cho chị".

Trước khi kéo cửa xe đóng lại, anh ta nói "anh ấy sẽ đi lâu đấy"

***

Đã tám ngày từ khi gã bị bắt, sáng nay gã đang ngồi trước mặt trung tá B, điều tra viên chính của việc xét hỏi gã. Ông khoảng hơn 50 tuổi, có chức danh tư pháp là điều tra viên cao cấp.

Gã nhớ lại hôm ông trao cho gã quyết định tạm giữ lần thứ 2, một lệnh ba ngày, ông còn nói "chú là chú lì và khai báo loanh quanh lắm nhé, nhưng thôi đó là việc của chú, khai như thế nào là việc của chú, thành khẩn thì anh ghi vào để sau này chú được xem xét khoan hồng, còn ngoan cố thì anh cũng ghi ngoan cố, án chú nặng thêm. Quyền khai báo thế nào là của bị can, còn chứng minh lời khai là trách nhiệm của cơ quan điều tra".

Gã cũng nhớ lại hôm nhận lệnh tạm giữ lần 2, nhóm điều tra mở niêm phong máy tính trước mặt gã, cùng các tài liệu thu giữ ở nhà gã. Sau đó với sự chứng kiến của gã, họ in ra các tài liệu từ trong máy cho gã ký, cũng không có gì quan trọng, vài bài thơ gã làm và sưu tầm lưu trong máy, những tài liệu đi làm quản lý thương hiệu cho một công ty hàng tiêu dùng của Mỹ, vài thứ linh tinh vớ vẩn.

Gã nhớ mình đã bật cười khi hôm đó Trung tá B bảo "máy tính của chú có lưu phim sex, bọn anh muốn làm khó chú thì khởi tố chú thêm tội tàng trữ văn hóa phẩm đồi trụy cũng được, nhưng thôi đó là việc của bên cảnh sát, không phải việc của bọn anh, bắt chú tội nào thì điều tra tội đó".

Chút sau thì hai cán bộ an ninh bên cơ quan bảo vệ chính trị cũng vào, ngồi cạnh trung tá B, anh thiếu tá D nhìn gã, rồi đưa cho gã coi...lá đơn xin gia nhập đảng phái mà họ in ra từ email của gã, đúng và đầy đủ như khi gã viết theo sự hướng dẫn của vị đại diện đảng phái mà gã quen trên paltalk, gã nhớ chính xác họ không thêm hay bớt gì, chỉ tô đậm những phần quan trọng.

Họ bắt đầu hỏi về lá đơn nhưng gã chối không nhận, nói qua nói lại một hồi thì vị thiếu tá nổi nóng, anh ta tát gã một cái thì trung tá B can ra, sau đó anh trung úy H đưa thiếu tá D ra ngoài.

Trung tá B nhìn gã sau khi hai bên ổn định lại. "Chú từng có phát biểu muốn lật đổ chính quyền, đúng không". Gã trầm ngâm suy nghĩ, chút sau gã gật đầu "phải, em có phát biểu trên room chính trị như vậy, chính quyền cộng sản thì cần thay thế".

Trung tá B cười "Chú cũng có chữ nghĩa ăn học, dám làm mà không dám nhận, chuyện chính trị chú coi là trò chơi sao, chú không nhận bọn anh vẫn đủ cơ sở để định tội, vì không chỉ căn cứ vào lời khai của chú, mà còn có các chứng cứ và lời khai khác của những người khác về chú"

Gã ngồi trầm ngâm, suy nghĩ về những gì trung tá B nói. Gã nhớ lại mình cũng có lần nói về việc tham gia đảng phái với anh chàng đi nhậu cùng hôm bị bắt, sau khi cô gái kia giới thiệu anh chàng đó với gã như...chiến hữu.

Mấy hôm nay qua việc hỏi đáp lấy cung, gã cố tình thăm dò và đã lần ra manh mối nhóm của gã đã bị anh chàng này chỉ điểm. Có nhiều cái gã nói riêng với anh chàng đó thì cán bộ an ninh biết rõ, còn với mấy anh em khác thì không lộ hoặc lộ nhưng ..còn thiếu.

Gã biết là họ cũng đã bị bắt hoặc bị mời lên làm việc, căn cứ vào những gì hỏi cung mà gã đoán ra, và sau này khi được thả ra, gã biết khi đó mình đoán đúng. Với cô gái đã đưa anh chàng chỉ điểm vào nhóm, gã không giận, chỉ thấy lo cho cô. Gã chỉ trách mình vội vã, thiếu kinh nghiệm sống nên nhìn sai người. Sau này gã biết là không nên bàn chuyện chính trị với những người không thích hợp, không có quyết tâm và tố chất để làm chính trị, dù nhiều người trong số họ..chửi đảng như hát hay.

Hút hết hai điếu thuốc trong khi trung tá B im lặng ngồi đợi, gã mở lời với ông "Anh lập bản cung đi, phải, em có làm thì có nhận, anh nói đúng, chuyện chính trị không phải trò chơi con nít"

Trung tá B đẩy tờ đơn gia nhập đảng phái sang cho gã ký xác nhận chứng cứ, ông nói "Anh khuyên chú, cái gì cảm thấy cơ quan điều tra biết rõ, có chứng cứ, nhân chứng cụ thể thì nhận đi, còn việc gì bọn anh không biết chú cứ im luôn, chứ bọn anh biết rõ mà chú không nhận thì khổ cho chú thôi, còn bọn anh cũng không thích chú khai lung tung làm mệt bọn anh, lại có hại cho những đứa kia. Đúng người, đúng tội, thế thôi. Mình là thằng đàn ông, có chữ nghĩa ăn học, dám làm quốc sự thì cần có tư thế của người chính trị, đừng hèn, lúc bình thường thì nói cho to tát, gặp chuyện thì loanh quanh đùn đẩy người khác, chối bỏ...không hay ho con mẹ gì".

Gã im lặng, vì mệt mỏi và cũng không muốn tranh cãi với ông, hơn thua nhau câu chữ bẻ đôi để làm gì. Nhưng với cá tính của mình, gã nghĩ ông nói đúng, dám làm dám nhận.

Ông lấy trong cặp ra quyết định tạm giam, đưa gã đọc "hôm nay chú không nhận thì anh vẫn quyết định tống đạt lệnh tạm giam, căn cứ vào các bằng chứng khác và các lời khai khác". Gã ký nhận lệnh tạm giam 4 tháng lần thứ nhất, cất một bản vào túi.

Gã về buồng giam, lấy phần cơm trại giam ăn sạch, xong gã đứng dậy hít thở đi lại, và lấy cái muỗng nhựa ăn cơm khắc ngày bị bắt lên tường.

Sau đó gã gạch dưới ngày tháng 1 vạch, 1 tuần gã sẽ khắc 1 vạch. Gã thở hắt ra một hơi, thấy mình không còn mệt mỏi nữa. Gã nhớ lại những hồi ký của những người tù khác, và thấy mình còn may mắn hơn họ rất nhiều.

Gã vào, ngồi lên cái ghế đối diện bàn hỏi cung, đối diện 3 cán bộ an ninh , 1 người trạc tuổi cha chú gã và 1 thanh niên trạc tuổi gã mặc thường phục lịch sự, và một trung úy mặc đồng phục an ninh, bảng tên nghiêm chỉnh.

Sau này gã biết đây là 2 cơ quan phối hợp cùng làm việc, người trung úy mặc đồng phục an ninh là thuộc Cơ Quan An Ninh Điều Tra của bộ, anh ta là phụ tá cho trung tá B. Bên này chịu trách nhiệm về các bước tố tụng hình sự trong điều tra phá án. Đồng thời họ cũng chịu trách nhiệm về tính mạng, sức khỏe của bị can, bị cáo..Tạm gọi trung úy trẻ này là A.

Hai người sĩ quan mặc thường phục là thuộc một cục nghiệp vụ có chức năng bảo vệ đảng-bảo vệ chính trị của bộ, họ có chức năng phát hiện đầu mối chống đối đảng-nhà nước, tổ chức điều tra phá án, sau đó chuyển hồ sơ cho Cơ Quan An Ninh Điều Tra tiến hành khởi tố và truy tố.

Tuy nhiên chức năng của họ không chỉ dừng ở điều tra ban đầu, mà còn quản lý hồ sơ vụ án để phục vụ các án khác, cũng như theo sát các bị can bị cáo, kể cả sau khi được thả hay vụ án kết thúc, để tiếp tục quản lý đối tượng chính trị.

Sau này gã biết vị thường phục lớn tuổi có cấp bậc thiếu tá, tạm gọi là D, và anh sĩ quan trẻ đi cùng là trung úy, tạm gọi là H.

Gã nhớ ra H là người đã nói chuyện tử tế với cô người yêu gã, nên gã gật đầu chào, cảm ơn anh ta. H đưa cho gã bao thuốc "hút đi, bọn tôi biết ông thèm thuốc, tối qua quản giáo cũng đã tịch thu thuốc lá hộp quẹt rồi mà"

Gã cũng tính không hút, vì quản giáo đã nói vào đây phải tập bỏ thuốc, nhưng gã thèm thật, và gã cũng cần tỉnh táo ngay lúc này, nên gã rút ra hút.

H đẩy qua cho gã coi tờ giấy người yêu ký nhận xe máy của gã bị tạm giữ cùng gã hôm qua. Nhìn thời gian cô ký nhận sáng sớm hôm nay và chữ ký của cô, gã biết an ninh họ tinh ý, họ trả xe cho người yêu gã đi làm, vì không còn gã đưa đón.

Gã cảm ơn, tính cất tờ biên nhận vào túi thì H lấy lại "bọn tôi giữ, sau này ông lu loa là công an cướp xe của ông thì bọn tôi móc túi ra đền ah".

H cất tờ giấy xong, nhìn gã, chút sau anh ta nói "Học ra trường đi làm công ty nước ngoài, lương quy ra gần 3 chỉ vàng 1 tháng, chưa tính tiền ngoài, không lo làm, đi chống cộng làm gì"

Gã mỉm cười, cũng nói thật "cũng chả biết tại sao, nhưng đi làm va chạm, thấy nhiều cái muốn chửi, ngứa miệng không nhịn được"

H đẩy ly cafe qua cho gã, "uống đi, bọn tôi theo dõi ông cũng cực bỏ mẹ, ông đi thì lâu lâu lại quay lại nhìn phía sau".

Gã biết gã thất thế trong bàn cờ này rồi, không kể sức khỏe và tinh thần suy sụp từ đây về sau, mà họ đã theo dõi gã lâu nay, nhưng gã không biết họ đã biết những gì. Họ biết nhiều về gã, cả những ưu khuyết điểm, sở thích...

Gã uống cafe xong thì trung úy A bắt đầu hỏi cung chính thức vào nội dung vụ án, có ghi biên bản. 

Có những câu hỏi gã im lặng thì anh ta hỏi qua câu khác. Hai sĩ quan thường phục im lặng, thỉnh thoảng hỏi xen vào làm rõ ý của trung úy A hơn.

Đến 11h30 thì kết thúc ván cờ khai cuộc đầu tiên của họ và gã, dù gã không khai gì quan trọng, nhưng gã biết gã đã mắc sâu thêm vào cái bẫy.

Một thượng sĩ quản giáo nhận bàn giao gã từ điều tra, đưa vào khu buồng giam. Trước khi khép cánh cửa sắt, anh ta vỗ vai gã "ráng mà ăn cơm, giai đoạn lấy lời khai để định tội rất quan trọng, không có sức khỏe để minh mẫn thì mình thiệt thân chứ nhà nước chả mất gì đâu"

Gã cười chua chát " nếu mình không khai thì sao"

Anh ta cười ha hả "Ông không chịu khai tùy ông, nhưng họ có đủ quyền để cho ông nằm im trong này 2 năm, tối đa được giữ bị can 6 lệnh là 24 tháng, ông chịu nổi thì cứ im lặng"

***

Gã và toán an ninh điều tra về lại trụ sở Bộ Công An thì đã hơn 23h đêm. Họ cũng giải tán hết, chỉ còn trung tá B, người điều tra viên chính và một trung úy trạc tuổi gã. Họ lấy ra biên bản ghi lời khai và bắt đầu hỏi lại gã về quá trình đi học, đi làm, một số quan hệ gia đình như cha mẹ, anh em và cô người yêu.

Sau đó họ đưa cho gã một số tờ giấy trắng và bảo gã ghi bản tự khai quá trình từ khi đi làm, đến vào mạng internet..rồi hoạt động chống đối đảng và nhà nước.

Gã kết thúc bản tự khai xong phải hơn 2h sáng. Trung tá B đọc cho gã nghe lệnh tạm giữ 3 ngày rồi gã ký nhận 1 bản, đưa cho gã một chai nước và một hộp xôi mặn, sau đó bàn giao cho cán bộ quản giáo dẫn gã vào buồng tạm giam.

Người thiếu úy quản giáo trẻ soát xét một vòng khắp người gã, rồi mở 3 lần cửa sắt đưa gã vào một buồng giam nằm dưới tầng trệt. Gã bị đưa vào một phòng giam ẩm thấp, đầy mùi gián, không khí nặng nề bí bách, gã vứt đại chai nước và hộp xôi vào một góc buồng giam rồi ngồi dựa lưng vào vách buồng.Rã rời, kiệt sức từ tinh thần đến thể xác.

Chút sau thấy hồi phục lại, gã rà soát lại những diễn biến mấy hôm nay và nhận ra mình sơ hở nhiều quá, từ quan hệ trên mạng đến quan hệ trong nhóm "chống cộng" quen biết từ mạng. Gã lờ mờ cảm thấy lỗ lủng nằm ở lá đơn xin gia nhập đảng phái gửi đi từ email và từ anh bạn trai gã mới nhậu hồi chiều trước khi bị bắt.

Gã bắt đầu tính toán xem an ninh có thể biết những gì và chưa biết những gì. Đầu tiên là những chuyện chỉ gã và 1-2 người khác bàn bạc, trao đổi một cách ngẫu nhiên qua mạng thì khả năng họ chưa biết là lớn. Sau đó độ bảo mật sẽ giảm dần đi với các sự việc khác mở rộng đông người hơn, và cuối cùng là những gì gã nói công khai ở chatroom, đài phát thanh... thì tất cả cùng nghe, là cái không cần giấu.

Đói và mệt rũ, gã cũng không ăn nổi hộp xôi mà chỉ uống nước và suy nghĩ, đầu óc gã chạy loang loáng các sự việc từ 3 tháng trước bắt đầu chống cộng cho đến hôm nay bị bắt. Và gã biết rằng chỉ 20% những gì mình nói và làm được chứng minh thôi là đủ để họ kết tội.

Nhìn tờ giấy tạm giữ 3 ngày, gã nhớ lại câu nói của anh sĩ quan an ninh trẻ, "anh ấy sẽ đi lâu lắm", gã bắt đầu hiểu ra những tờ giấy này chỉ là thủ tục, thời gian ở tù của gã thực sự gần như đã được quyết định từ khi họ ra quyết định bắt giữ. Có chăng là chỉ tăng thêm hay giảm đi tí chút căn cứ vào các biên bản lấy cung tiếp theo.

Cứ thế, gã ngồi cho đến trời mờ sáng thì thiếp ngủ vì cơ thể đã quá tải. Cho đến chừng 7h30 sáng, có một cán bộ Viện Kiểm Sát Tối Cao vào tận buồng giam, ghi tên gã xong hỏi gã về tình trạng sức khỏe, có bị đánh đập tra tấn không, khi bị xét nhà thì có ký niêm phong các tài liệu, chứng cứ và việc thu giữ có khách quan không...thông báo cho gã biết Viện Kiểm Sát đã phê chuẩn quyết định tạm giữ 3 ngày của Cơ Quan An Ninh Điều Tra Bộ Công An (CQANĐT)

Đến 8h thì quản giáo vào áp giải gã ra lại khu vực phòng hỏi cung, và bắt đầu cuộc hỏi cung đầu tiên trong trạng thái gã cùng kiệt về sức lực, tinh thần lơ ngơ vì mất ngủ và đói.

Cuộc đấu trí không cân sức bắt đầu giữa một bên là người tù bắt đầu suy yếu toàn diện và một bên là các cán bộ an ninh khỏe mạnh, tỉnh táo, và áp đảo về mặt quyền lực và số lượng.

Âm thanh cánh cửa phòng hỏi cung đóng lại nghe như tiếng bẫy sập và con mồi chưa biết mình nên vùng vẫy kiểu nào.

***

Có lệnh tạm giam rồi, gã cũng xác định mình phải sống lâu trong tù, vụ của gã là mang tính tổ chức, dính dáng nhiều người trong và ngoài nước, tội chứng rõ ràng thì về sớm thế nào được, thế nên cuộc sống trong tù phải ổn định để còn cầm cự lâu dài.

Chưa kể gã chửi đảng như hát trên các room paltalk, gã không biết đảng ghét mình đến mức nào.

Đầu tiên là gã nhận biên lại thu giữ tài sản của quản giáo khi nhận ví tiền của gã, trong đó còn 76.000 ngàn vì hôm 3 đứa đi nhậu, gã thanh toán hóa đơn xong rời quán thì bị bắt luôn nên hết tiền mặt, mà hôm về xét nhà gã và người yêu cũng bối rối, không ai nhớ lấy thêm tiền cho gã, an ninh cũng không nhắc.

Trong tù thì ăn uống rất kém về chất lượng và số lượng, mỗi bữa được chừng 2 chén cơm, một chén canh với ít rau, củ, hay bí..tùy bữa, và thức ăn mặn gồm 2 miếng thịt bằng nửa đầu ngón tay út kho với 4-5 miếng củ cải mặn cắt lát mỏng, hoặc món con ruốc (tép nhỏ xíu) rang muối, có khi là một lát cá trê hoặc cá nục kho mặn có thể dán vào tường mà không rớt xuống vì quá nhỏ về diện tích và quá mỏng về bề ngang .

Gạo loại dở. Nhưng được cái trại giam làm sạch sẽ, nấu chín và nước uống thì nấu sôi để nguội, uống thoải mái. Những bữa ăn như thế gã nhai sạch cả xương cá, vét đến miếng hành lá bé tí khuất trong góc lon đựng cơm canh.

Có những ngày buồn không làm gì, gã đem mấy con ruốc bé tí trong suất ăn ra đếm, được 40-50 con/ phần ăn, ít khi nào được đến 60 con. Thịt kho không khi nào quá 3 miếng to bằng nửa đầu ngón tay út. củ cải mặn thì nhiều hơn, bình quân là 4-6 miếng, có hôm được 10 miếng.

Gã còn nhớ sau khi có lệnh tạm giam, gã có hỏi quản giáo về việc thăm nuôi thì quản giáo nói trại này không cho gửi đồ ăn, chỉ cho gửi tiền mặt, tù nhân dùng tiền mặt đó đặt mua đồ ăn của nhà bếp nấu chín cung cấp. Nhưng khi nào thăm nuôi, ai được thăm nuôi (chính yếu là cha mẹ, vợ chồng con cái, anh chị em ruột...) thì do cán bộ điều tra quyết định.

Gã nhớ sau đó gã có hỏi trung tá B, thì anh ta bảo "chú mày khai báo trên trời dưới đất như thế thì ai cho thăm nuôi, cứ nằm đó đi đã".

Trong trại ăn uống thì 1 ngày 2 cữ, cơm sẽ phát lúc 9h sáng và 15h30 chiều, nên gã phải chia phần ăn ra để đêm mà không ngủ được là đói rã bụng. Các tù khác có thăm nuôi, bị bắt đem theo nhiều tiền thì còn cầm cự được, mình còn 76000 thì làm gì, gã đặt mua 1 ống kem đánh răng và bàn chải xong là còn 50,000.

Gã mua thêm 1 bịch đậu phộng muối to tướng là hết sạch tiền . Kiến thức dinh dưỡng cho gã biết đậu phộng bổ sung dinh dưỡng tốt mà rẻ tiền.

Cơm phát thì suất 9h30 nếu không hỏi cung thì gã ăn ngay. Còn suất 15h30 thì gã chia hai ra, hàng ngày chiều 17h gã tập thể dục xong ăn một nửa, còn một nữa gã để khuya, ngủ không được thì 23h ăn nốt.

Trong tù canh giờ bằng thời gian đi tuần của quản giáo, cứ 4 tiếng họ đi một lần sau khi hết giờ hành chính, gã theo đó mà tính thời gian.

Nửa ký đậu phộng rang muối gã ăn cũng dè sẻn, 1 ngày ăn 2 lần vào sáng dậy và chiều trước khi tập thể dục, mỗi lần 15 hạt. Nhiều lúc gã đói và thèm ăn quá, phải ráng quyết tâm mà nhịn, tự ép mình không được ăn thêm, biết bao giờ an ninh mới cho thăm nuôi mà dám vung phí.

Cái đói và thèm ăn trong tù nó quay quắt, liên tục và hành hạ đầu óc tù nhân lắm. Nhất là 1 tháng đầu tiên từ khi bị bắt, sau đó bao tử, sinh lý cơ thể mới quen dần đi, ép mình vào khuôn khổ.

Bây giờ ra tù nhiều năm rồi, gã thầm cám ơn những quản giáo hay cho gã các suất cơm dư của tù bệnh bỏ cơm, của tù chuyển trại, của tù được tha..dư ra khi gã chưa có thăm nuôi, nhờ đó mà gã cầm cự được với chế độ của nhà tù.

Tình người luôn tồn tại ở bất kỳ nơi đâu, dù là nhà tù là nơi nội quy nghiêm khắc nhất.

***

Sau khi có lệnh tạm giam rồi thì các buổi hỏi cung cũng thưa dần. Gã hiểu an ninh không vội, họ để mình suy yếu từ từ về sức khỏe, mỏi mệt về tinh thần do lo lắng suy nghĩ nhiều rồi mới ra đòn tiếp, họ còn nhiều lệnh tạm giam nữa, họ chẳng việc gì phải vội

Trong số các nhân viên an ninh chính tham gia điều tra xét hỏi gã, gồm 2 người là trung tá B và trung úy A là của an ninh điều tra, và thiếu tá D và trung úy H ở cơ quan bảo vệ chính trị thì gã có ấn tượng tốt với trung úy H.

Gã có ấn tượng tốt không phải vì H không quát nạt người yêu gã, động viên cô, mà gã có ấn tượng vì hiểu biết và kiến thức của anh ta về chính trị, lịch sử, văn hóa..và cả nghiệp vụ an ninh.

Anh ta từng nói với gã, "ông vào đây là do ông có tội với đảng, chứ ông không phải có tội với cá nhân bọn tôi, đừng biến cuộc đối đầu với đảng thành cuộc đối đầu của bọn mình với nhau, ông chỉ thiệt thân mà án tù thì vẫn thế, có chơi có chịu, liệu sức mà chơi, ông thích khai gì hay im lặng tùy ông, chả ai đánh đập ông, nhưng ông đừng nói năng mất dạy bố láo, kiểu đó tôi cho bọn nhỏ nó tát vỡ mồm".

Ban đầu gã cũng không hợp tác khai báo gì, cứ loanh quanh lòng vòng cho đến một hôm H vào một mình, rồi nói chuyện thẳng thắng với gã.

"Bọn tôi làm theo chỉ đạo của trên, ông lỳ không nhận khi sự việc đã rành rành ra đó, có nhân chứng vật chứng khác đầy đủ thì khỏi gặp người nhà, khỏi thăm nuôi. Bọn tôi là lính lác, không quyết được ông ở tù bao lâu, nhưng đủ quyền để cấm ông được thăm nuôi bao lâu. Ông không nghĩ cho ông cũng phải nghĩ cho gia đình ông, cho cô ấy, họ không biết ông sống chết thế nào, ăn ở ra sao thì làm sao họ yên tâm mà sống, cấp trên ghè đầu bọn tôi thì bọn tôi ghè đầu ông, dùi đánh đục thì đục đánh khăn. Ông khai đúng hay khai sai là quyền của ông, nhưng bọn tôi cũng phải có cái mà nộp lên trên chứ"

Gã thấy H nói cũng có lý, mình chẳng việc gì "chửi nhau" hay căng thẳng với họ làm chi, cái cần phê phán là thể chế và đảng, phê phán từng ông an ninh thì bao nhiêu cho đủ.

Thế là các buổi lấy cung giữa hai bên diễn ra ôn hòa và tử tế với nhau, gã khai theo ý gã, an ninh ghi chép rồi gã đọc lại, cái nào không đúng mà ít thì gã ghi lại đúng ý kiến của mình ở dưới rồi ký tên, cái nào sai nhiều thì ghi lại bản cung khác.

Trong suốt các buổi làm việc hai bên, gã và họ cũng tranh luận với nhau nhiều vấn đề, từ vi mô như tình cảm trai gái cho đến cuộc chiến 1975 rồi cả chính trị quốc gia. Trong suốt các cuộc trao đổi đó, với các ông an ninh lớn tuổi thì không nói, ngay cả với H là người cùng tuổi gã, gã cũng thấy mình thua kém anh ta. về mưu kế, sự thâm trầm cần thiết..gọi chung là thua kém về đẳng cấp đánh cờ.

Gã tự nghĩ đối đầu thì phải đối đẳng, mình còn kém an ninh về tầm suy nghĩ thì đấu tranh chính trị với nhau thế nào. Vấn đề chính trị không phải ai sai ai đúng, mà là phải hiểu đường đi nước bước, suy nghĩ của nhau để tính toán bàn cờ, chứ mình đúng thì làm gì, đúng mà thua thì đúng đó chỉ là hư danh mà thôi.

Thế là trong những ngày tù, gã nghiền ngẫm từng câu nói, từng việc làm của họ với gã, để học được tư duy, tư thế của những người đã tham gia trong các bàn cờ lớn hơn, gã học từ trung tá B cho đến thiếu úy A, tự lý giải vì sao trong cùng 1 vấn đề mà ông này làm thế này, anh kia làm thế kia. Trong cùng 1 ý hỏi mà thiếu tá hỏi cách này, trung úy hỏi bằng kiểu khác...

Chính trị là những cái vĩ mô bao trùm lên cái vi mô, người đủ tư thế ngồi vào bàn cờ là người phải thấy cái vĩ mô nhưng không được bỏ sót hay xem nhẹ từng cái vi mô dù nó li ti chút chít. Một cái bây giờ không quan trọng nhưng biết đâu 10, 20 năm sau... nó trở nên quan trọng.

Cứ thế, suốt thời gian ở tù, gã tự biến gã thành học trò và các buổi hỏi cung trở thành bắt đầu học tác phong của một tay cờ cao thủ. Không môn phái nào có thể dạy ra một cao thủ nếu tự anh ta không quyết tâm trở thành cao thủ.

Cuộc cờ sẩy mấy buông lơi

Ăn năn thì đã muộn rồi còn chi ?

(còn nữa)

Nguyễn An Dân

(FB Nguyễn An Dân)