Lê Diễn Đức - Những người CS thức thời sẽ là những người chôn vùi chế độ CS.

Ảnh tư liệu: Lech Walesa, Thủ lĩnh CĐĐK, ký thoả thuận với nhà cầm quyền CS.

 Ngày 31 tháng 8 năm 1980, những người đình công biểu tình Ba Lan ký thoả thuận với nhà cầm quyền Cộng sản tại Gdansk. Trong nội dung thoả thuận có nhiều yêu sách về dân sinh nhưng quan trọng nhất là nhà cầm quyền CS đồng ý cho thành lập công đoàn độc lập. Công đoàn Đoàn kết Ba Lan ra đời và ngay lập tức trong một thời gian rất ngắn thu hút 10 triệu thành viên bao gồm đủ mọi thành phần xã hội, kể cả công chức nhà nước.

Năm 1981, run sợ trước sự tranh đấu và phát triển của Công đoàn Đoàn kết, nhà cầm quyền CS đã ban hành thiết quân luật, giải tán Công đoàn Đoàn kết, hầu hết lãnh đạo Công đoàn Đoàn kết bị ngồi tù. Trong hai năm 1981-1983 gần 10 ngàn người bị giam giữ và xét xử có án, hàng trăm ngàn người chạy trốn qua các nước tư bản. Tuy nhiên, rút lui vào bí mật nhưng Công đoàn Đoàn kết vẫn kiên cường tranh đấu, biểu tình, bãi công làm tê liệt đất nước và buộc nhà cầm quyền CS, đứng đầu là tướng Wojciech Jaruzelski, phải nhân nhượng. Hội nghị Bàn tròn diễn ra vào ngày 6 tháng 2 đến 5 tháng 4 năm 1989, trong đó nhà cầm quyền CS chấp nhận bầu cử tự do hạn chế (100% ghế thượng viện, 35% ghế quốc hội) vào tháng 6/1989. Công đoàn Đoàn kết đã giành thắng lợi tuyệt đối và chính phủ với Thủ tướng không CS đầu tiên trong khối cộng sản được thiết lập. Đây là bước đi đầu tiên của lộ trình dân chủ. Năm 1990 người Ba Lan bầu chọn Tổng thống tự do và năm 1991 bầu cử quốc hội tự do, xoá sổ hoàn toàn chế độ CS.

Điều tương tự cũng xảy ra ở Miến Điện khi Tổng thống Thein Sein chấp nhận bầu cử tự do một phần ghế quốc hội vào năm 2012, và toàn phần vào năm 2015, dù vẫn giữ lại 25% ghế cho quân đội.

Các quốc gia không tìm được sự thoả hiệp đều rơi vào bạo loạn và tranh chấp quyền lực bằng bạo lực đẫm máu.

Tôi vẫn nghĩ rằng, lộ trình dân chủ của Việt Nam khó đi theo con đừơng khác. Nếu nhà cầm quyền cương quyết duy trì sự tồn tại của chế độ bằng đàn áp, thì sẽ không có một sự thay đổi nào tích cực cho lộ trình dân chủ. Phong trào tranh đấu rộng lớn là áp lực, nhưng phải xuất hiện một Wojciech Jaruzelski hay Thein Sein của VN, thì mới hy vọng mở ra tuơng lai tiến tới dân chủ, bằng con đường hoà bình. Những người CS thức thời sẽ là những người chôn vùi chế độ CS.

Dân chủ là chấp nhận quan điểm khác biệt và tìm được sự thỏa hiệp.

Lê Diễn Đức

(FB Lê Diễn Đức)